Mijn boodschap voor de winterzonnewende van 2025

Laat ik beginnen met iedereen het allerbeste te wensen voor het komende jaar!

Het jaar 2025 was zeker "interessant".  Hier zijn een paar bedenkingen…  Als je geïnteresseerd bent, lees dan verder.

En natuurlijk:

“Er is geen AI gebruikt of misbruikt bij het maken van deze boodschap”.  Ze is volkomen natuurlijk.

Nu, hoe moet ik deze boodschap formuleren?  Er is zoveel om boos over te zijn, zoveel incoherentie, geweld, misinformatie, verwarring.  Mijn Australische vriend zei dat ik met een vleugje optimisme moest schrijven.  Ik zal het proberen.

Het beste wat ik kon bedenken, was om vragen te stellen en het aan jullie over te laten om over jullie antwoorden na te denken.  Mijn persoonlijk besluit is:

Tijd om op te staan!

(je zou kunnen denken dat er een ondertoon van aanval op de VS in het volgende zit.  Ik heb veel vrienden in de VS, ik weet zeker dat ze begrijpen wat ik probeer uit te drukken.  Ze weten ook dat ik alleen de huidige regering in het oog heb.)

Een kijk op de toestand

Ik geef toe dat het erg lastig was het nieuws in 2025 bij te houden.  Ik kijk naar de krantenkoppen, maar lees meestal niet verder omdat het allemaal slecht, ontmoedigend, deprimerend, verontrustend is en woede verwekt.

Veel mensen hebben gelijkaardige reacties.  Sommigen gaan door en sommigen zijn zelfs positief.  De meeste van mijn vrienden maken zich zorgen en zijn somber

Het lijkt erop dat de houding van de mensen in 2025 op een of meer van de volgende manieren is veranderd

• ze hebben genoeg van de negatieve berichten, hebben het opgegeven, het kan ze niet meer schelen, ze vermaken zich egoïstisch,
• ze zijn boos geworden, hebben een extreme mening aangenomen, meestal naar rechts, zijn gewelddadig geworden,
• ze begrijpen niets meer, raken depressief en zoeken naar simplistische antwoorden.

Ik kijk hier verbaasd, maar vooral bezorgd naar en probeer een verstandige aanpak te bedenken.  Ik ben meer en meer teleurgesteld in het vermogen van de mensheid om de steeds complexere problemen waarmee ze geconfronteerd wordt op te lossen

Wat gebeurt er als de Goede Mensen te volgzaam zijn?

De mensheid had een aantal goede ideeën, waaruit organisaties ontstonden die resultaten hadden moeten boeken.

Maar die organisaties zijn verouderd, geïnfiltreerd door manipulators en tweederangs figuren.

Waarom hebben de Verenigde Naties de oorlog in Oekraïne niet gestopt?  Waarom heeft de Wereldgezondheidsorganisatie niet meer gedaan tegen de samenspanningstheorieën over vaccinatie? Waarom…?  enzovoort

Ik heb het gevoel dat de redelijke mensen, dat wil zeggen jij en ik en onze vrienden, gewoon te naïef zijn geweest.  We hebben niet gehandeld.  We zijn niet standvastig genoeg geweest.  We waren te toegeeflijk.

Dat gedrag laat een leegte, die snel wordt opgevuld met asociaal gedrag.  Bullebakken, reactionairen, extremisten van allerlei aard, kruipen tevoorschijn als er niet genoeg sterkte is om ze in toom te houden.

Zorg dragen voor een leefbare samenleving is hard werk, elke dag weer.  Houd de onzin buiten.  Waar zijn de verzetsbewegingen?

We mogen de pestkoppen niet de overhand laten nemen.  Het is tijd dat we opstaan!

Mijn voornemen voor 2026 is dan ook om te onderzoeken welke acties ik nog nuttig kan doen om de wereld te redden voor onze kinderen en kleinkinderen.  Dat klinkt groots, utopisch, zelfs arrogant.  Maar kan je wat anders voorstellen?

Het “Serenity Prayer”, dat al een eeuw oud is, zegt:
Geef me de geestelijke rust om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen;
de moed om dat te veranderen wat ik wel kan;
en de wijsheid om die twee te onderscheiden..

Inderdaad, en voor 2026 stel ik jullie voor de moed op te brengen om te veranderen wat jullie wél kunnen veranderen.  Sta op!

Is er nog wel sprake van mededogen?

De diversiteit van de mens betekent dat sommigen beter in staat zijn om in hun levensonderhoud te voorzien dan anderen.  Ze zijn sterker, intelligenter, of wat dan ook.

In een barmhartige, beschaafde wereld helpen de sterken de zwakken.  Als dit door de staat wordt georganiseerd, is het nog steeds mededogen, al vereist het wel dat de sterken bijdragen aan het leven van de zwakken.  Je kunt dit 'socialisme' noemen als je wilt, maar de verplichting om de zwakken te helpen is expliciet opgenomen in de regels van de meeste godsdiensten.  Het is bijvoorbeeld inconsistent om te zeggen dat je christen bent en tegelijkertijd te weigeren een universele ziekteverzekering in te voeren.

Wat is een 'goede' samenleving?

Dit is de grote vraag.  Er zijn stabiele en instabiele samenlevingen.  De Taliban in Afghanistan hebben een stabiele samenleving opgebouwd.  Moderne democratieën zijn niet meer zo stabiel.  Het lijkt erop dat streng geregeerde samenlevingen stabieler zijn, net als samenlevingen met een goed opgeleide bevolking.

Zou je in een theocratie willen leven?  Of in een dictatuur?  Dus wat definieer je als een goede samenleving?  Wat wil je ermee bereiken?  Er zullen in elke samenleving regels moeten komen, maar welke moeten we kiezen?  Als we tolerant moeten zijn, moeten we dan ook het onverdraaglijke tolereren?

Wat is er gebeurd met het multilateralisme?

In een complexe wereld waar problemen de oude, traditionele grenzen overschrijden, hebben we overeenkomsten nodig waarbij alle partijen, alle landen, betrokken zijn.

Een wirwar van unilaterale overeenkomsten is gedoemd te mislukken; het zal veel te complex zijn en te vatbaar voor opportunistische wijzigingen.

“America innovates, Europe regulates”

"Amerika innoveert, Europa reguleert" Nou, nee:  Europa vindt dingen uit, Amerika koopt ze op.  Er bestaat geen twijfel over dat sommige innovaties hun oorsprong in de VS hebben.  Maar veel komt hier vandaan.  Het probleem van Europa zit nog steeds in de taalmengeling en de lokale wetgevingen.  Elke uitvinding die hier wordt gedaan, is gemakkelijker in de VS tot een kritische massa te brengen.  Er lijkt meer kapitaal beschikbaar te zijn om veelbelovende bedrijven naar de VS te lokken, of ze simpelweg op te kopen, en ze daar verder te ontwikkelen.

Heeft AI alle aandacht opgeëist?

Het toenemende bewijs voor de opwarming van de aarde (ook wel het eufemisme "klimaatverandering" genoemd) had regeringen moeten aanzetten tot meer en sneller handelen.  Maar het tegendeel is waar, en nu is er een wedloop gaande om invloed mee te krijgen van het AI-gebeuren.  AI lijkt de ecologische zorgen uit het nieuws te hebben verdreven.

AI is zeker interessant en nuttig.  Maar gaat het helpen om de klimaatcatastrofe te voorkomen?

Is er nog hoop voor een ecologische dynamiek?

De huidige ecologische bewegingen veranderen.  Ze worden kleiner, extremer en verbitteren.  Ze verliezen aan populariteit.  Zoals gezegd, de mensen zijn het beu, zijn verward en grijpen naar strohalmen.

Waar is het kritisch denken gebleven?

Voeren we nog wel redelijke debatten?

Wat is er gebeurd met de geest van de Verlichting?

Controleren we nog wel feiten?  Of zijn er nu overal "alternatieve feiten"?

Zijn sociale media schuldig?

Mijn antwoord is "ja".  Ze zijn absoluut verslavend.  Tientallen jaren geleden was er een lange strijd om aan te tonen dat roken kanker veroorzaakt.  Het zal veel moeilijker zijn om aan te tonen dat sociale media de samenleving ontwrichten en daarom gereguleerd moeten worden.  Een wereldwijde informatie-infrastructuur vereist wereldwijde regelgevende overeenkomsten.

Is ons dagelijks leven te complex geworden om te begrijpen?

Waarschijnlijk wel: toen ik opgroeide, waren de apparaten in huis simpel, het gebruik en de werking ervan begrijpelijk.  Je vroeg je niet eens af: "Hoe bedien ik dit?", want het was vanzelfsprekend.  Je vroeg misschien: "Hoe werkt dat?".
Tegenwoordig wordt de vraag "Hoe werkt het?" meestal beantwoord met uitleg over hoe het te bedienen.  Niemand weet hoe het apparaat daadwerkelijk werkt:  wat gebeurt er vanbinnen waardoor het zijn functie vervult?

Omdat bijna alle apparaten tegenwoordig een computer bevatten en veel ervan "verbonden" zijn, hebben de meeste mensen geen idee wat er lokaal gebeurt en wat er op een server ver weg gebeurt.

Het ergste is dat het de meeste mensen niet eens interesseert.  Ze willen de gevolgen van wat ze doen of gebruiken niet weten.  Misschien zijn ze bang om de "onwelkome waarheid"(*) onder ogen te zien, namelijk dat de controle over alledaagse voorwerpen nu in handen is van gigantische bedrijven aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.  Zoals een vriendin opmerkte:  mensen geven alleen om hun portemonnee.

Het begrijpen van verbonden apparaten is lastig, soms kom je er zelfs niet achter.  Als voorbeeld:  probeer de versleutelings secties van de Wikipedia-pagina over WhatsApp-berichten eens te lezen.  Het is me volstrekt onduidelijk wie je berichten wel en wie ze niet kan lezen.  Misschien is het moeilijk voor iemand die ertussenin zit om je bericht te onderscheppen en te lezen, maar de app op je telefoon kan het overduidelijk wel lezen, aangezien die het weergeeft op het scherm, en de ontvanger ook.  Heb je een soort versleuteling ingesteld?  Heb je versleutelingsinformatie uitgewisseld met de mensen naar wie je berichten stuurt?  Ik betwijfel het.

Helaas beperkt het complexiteitsprobleem zich niet tot fysieke apparaten. Probeer financiële investeringen, wisselkoersen en voedselproductie maar eens te begrijpen.

(*) een zin die Al Gore gebruikte toen hij het over globale verhitting had.

Misschien…

… verklaren bovenstaande overwegingen waarom ik steeds meer een misantroop word.

Hoe komen we hieruit?

k heb geen idee, maar ik werk eraan.  Ik probeer uit te zoeken wat ik kan veranderen.

Blijf denken en handelen.

Kom in actie tegen onwetendheid, incoherentie, onverschilligheid en passiviteit!

Maar ik wens jullie een fijne eindejaarsviering.